Scheepssier 8

Hollandse Bezaanjacht op halve wind

Op bezoek bij het HMC, Hout- en Meubileringscollege, te Amsterdam, een MBO-vakschool waar je een beroep kunt leren in de sectoren hout, meubel of interieur. 

Of je nu creatief, praktisch of ondernemend bezig wilt zijn, op deze school vind je het allemaal. Ze hebben onder andere opleidingen voor meubelmaker, timmerman, interieuradviseur, creatief vakman, verkoper wonen, woning- of meubelstoffeerder en pianotechnicus. En dat is nog niet alles, want binnen deze opleidingen kun je je vaak ook nog specialiseren. Het HMC heeft een locatie in Amsterdam en in Rotterdam. Het HMC is een relatief kleine school en dit geeft de school een persoonlijk karakter en een veilige sfeer.

De leermeesters van de Bataviawerf waren op het eindexamententoonstelling van het HMC. Een jongen had een pracht van een zeilboot gebouwd en ik feliciteerde hem er mee. Ik miste de scheepssier en dat zei ik hem ook. Hij gaf mij daar gelijk in. Ik ken nog wel een goede beeldsnijder, vertelde ik hem. Stage lopen op de Bataviawerf is ook een optie. Hij vertelde mij dat hij wel eens letters had gesneden. Ik zei dat is mooi, maar meestal ontbreekt het aan de typografische kennis. Zijn vader werkt bij een reclamebureau. Ja, zo’n jongen komt er wel. De stagiaires van het HMC leveren over het algemeen prima werk af en dan is het leuk dat je je gezicht even laat zien.

Ik miste iets en daar wil ik het met u over hebben. Versiering, de kers op de taart. The icing on the cake en daar is geen woord Frans bij. Ik wil hier in het kort een aantal mogelijkheden bespreken. Niet zozeer voor op het scheepje van onze jonge scheepsbouwmeester van het HMC, maar meer in het algemeen. Zeer fraaie stukken beeldsnijwerk van binnenvaartschepen worden bewaard in musea. Scheepvaartmuseum Amsterdam, maar ook het Fries Scheepvaartmuseum te Sneek. Dit komt omdat de objecten veelal afneembaar waren, een belangrijk verschil met scheepssier van zeeschepen. Daardoor konden ze goed onderhouden worden en gingen minder vaak verloren door sloop.

De binnenvaartschepen waren geschilderd en dat moest bijgehouden worden. Dit ging niet alleen de verrotting tegen, een goed onderhouden schip wekt vertrouwen. Het maakt indruk op de mogelijke clientèle en geeft jezelf ook een goed gevoel. Op de voorsteven is het mogelijk de kluisborden- en gaten te ornamenteren met geometrische figuren, lofwerk of snijwerk in de vorm van sterren. Naar achteren toe bestaat de kans de bolders te versieren. De kajuitopbouw, kuip en achtersteven of hakkebord van het schip kunnen altijd verfraaid worden. Voor de mast stond vaak het mastbord met de naam van de schipper en van het schip en de plaats waar het schip staat ingeschreven. Dan is het nog mogelijk om op de masttop een mastwortel te plaatsen.

Verder kunt u de hennebalk, de helmstok & het roer verfraaien en tenslotte de knop van de vlaggenmast. Een stel mooie naamborden maken het karwei af. Zo ziet u er zijn genoeg mogelijkheden om uw scheepje te tooien. Verder kunt u alles decoreren waar u maar zin in heeft en met verf voorstellingen schilderen of accenten geven aan alles wat kleur behoefd. Zo krijgt het schip een eigen karakter, zo u wilt een ziel wat past bij het schip.

Een goed voorbeeld is de Lemsteraakjacht De Groene Draeck met een lengte van 15 meter, bouwjaar 1957, van onze voormalige koningin. Op het helmhout is een houten beeld van een draak met zwaaiende vleugels geplaatst. En in de kajuit is het houtsnijwerk van het achterschot door prinses Beatrix zelf ontworpen.