Scheepssier 6

Het merendeel van de mensen die aan de reconstructie van het schip Batavia werkten waren werkloos, maar hier kregen we de kans om een vak te leren op een van de mooiste plekken van deze aardkloot.

Vroeger vertelden gidsen hun verhaal voor het atelier wie die mensen zoal waren die de beelden sneden voor de Batavia.

Ter voorbereiding op zijn volgende presentatie en om zijn verhaal te ondersteunen haalde ik mijn armen uit de mouwen van mijn trui. Ik deed alsof ik ze niet meer had en haalde mijn collega over om hetzelfde te doen. Hij nam het handvat van een beitel in zijn mond en ik stopte de steel van een fleshamer tussen mijn tanden. Mijn collega hield zijn beitel tegen een stuk snijwerk. Ik gaf hem heel zacht klapjes op zijn achterhoofd met de hamer. De bezoekers die dit zagen vonden het fantastisch. Ongelofelijk dat twee gehandicapten zulke mooie beelden konden maken. Ten slotte had je in vroeger dagen ook mond- en voetschilders. Mijn moeder kocht altijd een kalender van de colporteur als die langs de deuren kwam. Een kalender met afbeeldingen van schilderijen ter ondersteuning van de gehandicapte medemens. 

Willem Vos, scheepsbouwmeester, zei eens toen hij in de beeldsnijderij kwam: ’Dit is de schatkamer van de werf’ en dat maakte mij bijzonder trots op het mooie werk wat wij verrichten. Voordat ik het vak leerde en tenslotte beelden maakte voor de Batavia waren al velen mij voorgegaan, maar van 1993 tot en met 1995 werkte ik samen met; Jascha van Eijk, Jan-Willem Lubberts, Tiemen Pasterkamp, Sandra de Roos & Francesca Runting, aan het beeldsnijwerk van de Batavia onder leiding van Cees van Soestbergen. Iedereen deed zijn best en met z’n allen maakten we het mooiste schip van de wereld.

Scheepssier vormde een structureel onderdeel van de scheepsbouw en daar waren professionele beeldhouwers voor verantwoordelijk. Maar voordat je zover bent heb je een lange weg te gaan. En dit is te zien op de Vasa, een Zweeds oorlogsschip dat in 10 augustus 1628 op zijn eerste tocht zonk in de haven van Stockholm. Het schip is in 1961 geborgen en geconserveerd en te bezichtigen in het Vasamuseum in Stockholm. De mooiste sculpturen worden afgewisseld met loeders van beelden. Er werkten natuurlijk ervaren beeldsnijders aan, maar ook mensen die het vak nog moesten leren en dat gebeurde allemaal in de praktijk, en was het stuk snijwerk klaar dat ging het op het schip. De volgende keer beter en sneller. Wat niet zo verwonderlijk is als je weet dat zulke schepen vroeger in 8 tot 9 maanden klaar moesten zijn. Met de bouw van de Batavia hadden we wat meer tijd.

Beeldsnijders in vroeger dagen vielen op door hun grote veelzijdigheid. Naast hun werk voor de admiraliteiten en handelscompagnieën voorzagen zij ook overheids- en kerkgebouwen van snijwerk. Steenhouwerwerk werd niet gemeden en voor particulieren opdrachtgevers maakten zij meubels en ik had het geluk dit mooie vak op de Bataviawerf te mogen leren.