Narcist

Toen zag ik het pas. Hoe had ik al die tijd zó blind kunnen zijn? De schellen vielen van mijn ogen en wat in het verleden was gebeurt viel nu op z’n plek. 

Narcisten zijn strontvervelend en het zijn doorgaans niet de leukste gesprekspartners. Naast frustrerend ongezellig is het ook uiterst vermoeiend om te converseren met iemand die altijd alles beter weet. Zelfs als hij of zij écht een hyperintelligent wezen is, die de waarheid op wonderbaarlijke wijze in pacht heeft gekregen, zijn mensen over het algemeen leuker als ze hun oneindige kennis alleen op gezette tijden tentoonspreiden. Er zijn precies nul personen die zeggen: ‘Ik ben dol op mensen die altijd alles beter weten.’ Toch lopen er ondanks deze massale afkeuring gek genoeg nog heel wat van deze secreten rond.

Het makkelijkst zou zijn om direct rechtsomkeert te maken wanneer zo’n iemand binnen gehoorsafstand komt, maar in sommige gevallen is dat helaas niet altijd mogelijk. Wanneer jij ‘wit’ zegt, zal een narcist ‘zwart’ zeggen. Ze kunnen het niet helpen. Ze moeten gewoon altijd het tegenovergestelde vinden of zeggen van wat jij vindt. Een narcist vindt het héérlijk om zijn eigen stem te horen en zal altijd het tegenovergestelde vinden van wat jij vindt of je de les ergens over lezen. 

Makkelijk is het niet. Toch moet je er toe zetten om enig begrip voor een narcist op te boeren. Misschien ligt er een serieuze persoonlijkheidsstoornis aan hun gedrag ten grondslag. Nu heeft niet iedereen het temperament van Moeder Theresa en is het lastig om rustig te blijven terwijl iemand het bloed onder je nagels vandaan zuigt. Omdat een narcist vervelend is, is het makkelijk om boos, geïrriteerd of chagrijnig te reageren. Zo gooi je echter alleen maar olie op het vuur. Het is namelijk zo dat de narcist niet eens doorheeft hoe hij overkomt. Jouw boze reactie komt voor hem dan ook uit de lucht vallen, ook al was zijn gedrag de aanleiding. In plaats van direct te reageren, is het slim om even de tijd te nemen om te bedenken hoe je met deze hoogst irritante persoonlijkheid om wilt gaan.

Wanneer je in gesprek raakt met een narcist is het makkelijk om zijn gedrag te kopiëren. Moeilijker is het om toe te geven dat jij zelf iets niet weet. Toch is het beter je niet te laten verleiden tot een welles-nietes gesprek. Durf zelf wel kwetsbaar te zijn. Door zelf aan te geven dat je iets niet weet, creëer je een sfeer van openheid en eerlijkheid tussen elkaar. Wie weet ziet de narcist in kwestie dan ook in dat het oké is om niet alle antwoorden te hebben. Sommige mensen zijn zo belachelijk übermensch-achtig dat het eigenlijk best wel weer hilarisch wordt. Iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis vindt zichzelf beter dan anderen. Hij of zij vertoont egoïstisch gedrag, is dominant, wil bewonderd worden en heeft vaak een gebrek aan inlevingsvermogen.

Als een situatie echt té frustrerend wordt, probeer er dan vooral de humor van in te zien en bedenk tijdens een vermoeiend gesprek hoe je deze situatie later aan je vrienden gaat vertellen. Ja, je kunt er wel boos om worden, maar de narcist weet toch niet beter. Opeens schiet het gedichtje Zeer vrij naar het Chinees van Cees Buddingh door mijn hoofd. “De zon komt op, de zon gaat onder. Langzaam telt de oude boer zijn kloten.”